"Συνέντευξη" με τον Θουκυδίδη

 Διαμαντοπούλου Αθανασία και Κορωναίου Άννα - Λάουρα

     

Σε μια επίσκεψή μου στον ιερό βράχο της Ακρόπολης συνάντησα τον αρχαίο ιστορικό Θουκυδίδη. Ατένιζε το γαλάζιο ουρανό και η παρουσία του μου φαινόταν σκεπτική. Αποφάσισα να του μιλήσω και να καταγράψω τις απαντήσεις του και θερμά δέχτηκε την πρόταση μου.

Κύριε Θουκυδίδη, παρουσιάστε μου τα παιδικά σας χρόνια και τη ζωή σας, πριν αρχίσετε τη συγγραφή του έργου σας.

Πατέρας μου ήταν ο Όλορος, όνομα το οποίο επίσης ανήκε σε πολλούς βασιλείς της Θράκης. Ήταν ιδιοκτήτης χρυσωρυχείων στην παράκτια περιοχή της Θράκης απέναντι από τη Θάσο. Είμαι γεννημένος στον δήμο Αλιμούντα, το σημερινό Άλιμο. Έχω συγγενικούς δεσμούς με τον Αθηναίο πολιτικό και στρατηγό Μιλτιάδη και το γιο του Κίμωνα. Έλαβα λαμπρή μόρφωση από το φιλόσοφο Αναξαγόρα και το ρήτορα Αντιφώντα.

Οι πολιτικοί σας αντίπαλοι σας τιμώρησαν με εξορία ύστερα από την αποτυχία σας στην Αμφίπολη. Περιγράψτε μας τα γεγονότα και πείτε μας την άποψή σας για ό,τι συνέβη.

    Αφού είχα αποσταλεί με μικρή μοίρα του Αθηναϊκού στόλου για να ελέγχω την πόλη της Αμφίπολης δέχτηκα επίθεση από το Σπαρτιάτη στρατηγό Βρασίδα με αιφνιδιαστικό τρόπο με αποτέλεσμα την αποτυχία της αποστολής μου. Όσον αφορά την επακόλουθη εξορία μου από τους πολιτικούς αντιπάλους μου ήταν, κατά τη γνώμη μου, άδικη ,διότι συνέβη λόγω προσωπικών συμφερόντων. Βέβαια αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα για την έναρξη της συγγραφής του έργου μου. Κατά τη διάρκεια της περιόδου της εξορίας μου αφιέρωσα όλο το χρόνο μου στην ιστορική γραφή συλλέγοντας πληροφορίες και από τα δύο στρατόπεδα. Το 404 π.Χ. μου παραχωρήθηκε αμνηστία από το Αθηναϊκό κράτος.

Αιτίες και αφορμές για ένα πόλεμο μπορούν να βρεθούν πολλές, όμως ποια είναι τα πραγματικά και βαθύτερα αίτια του Πελοποννησιακού πολέμου;

Λόγω οικονομικής και στρατιωτικής ανάπτυξης του αθηναϊκού κράτους, η ''Αθηναϊκή Συμμαχία'' είχε μετατραπεί σε ''Αθηναϊκή ηγεμονία''. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η Αθήνα να αποτελεί ανερχόμενο κίνδυνο για την ανάπτυξη των υπόλοιπων κρατών.

Ποιά προβλήματα θέτετε εσείς ως ιστορικός στο έργο σας;

   Βασικό ερώτημα που θέτω στο έργο μου είναι αν η ηγεμονική δύναμη της Αθήνας μπορούσε να ενισχυθεί, να τροποποιηθεί ή να περιοριστεί. Η Αθήνα θα μπορούσε να κερδίσει τον πόλεμο με τη συνετή στρατηγική και αυτοκυριαρχία των πολιτικών και των πολιτών της, τις οποίες παρόλο που διέθετε, δεν εφάρμοσε. Εκμεταλλεύτηκε λανθασμένα τη στρατιωτική και ναυτική της δύναμη.

Η Αθήνα όμως είχε ένα σπουδαίο ηγέτη, τον Περικλή, ο οποίος ενσάρκωνε ένα σπουδαίο πρότυπο. Ποια είναι η άποψή σας πάνω σε αυτό;

    Καθώς η λογική αποτελεί τη μοναδική αξία στην οποία μπορεί να στηριχτεί ο άνθρωπος, ο Περικλής με την πολιτική του οξυδέρκεια, την ευρύτερη αποδοχή του από το λαό της πόλης του, την ανωτερότητα του ως προς το χρήμα, και το πολιτικό του θάρρος να λέει την αλήθεια στο λαό αποτελεί το πρότυπο του ιδανικού ηγέτη. Δυστυχώς, μετά το θάνατο αυτού του σπουδαίου στρατηγού, η στρατηγική πορεία της Αθήνας -λόγω της υπεροψίας της- άρχισε να παρακμάζει.

Θεωρείται ότι ένα μερίδιο της ευθύνης αντιστοιχεί και στους αθηναίους πολίτες; Ποιος είναι ο υπεύθυνος πολίτης κατά την άποψή σας;

  Ο πολίτης έχει χρέος να συμπεριφέρεται υπεύθυνα. Μπορεί να χρησιμοποιεί τη λογική και τη σύνεση στις κρίσιμες αποφάσεις και να μην παρασύρεται από δημαγωγικά πυροτεχνήματα και από παρορμήσεις της στιγμής. Επίσης, μπορεί να δείξει, μέσα από το ενδιαφέρον για το προσωπικό του συμφέρον, ενδιαφέρον και για το συμφέρον της πόλης του. Αυτά που θα έπρεπε να χαρακτηρίζουν τον υπεύθυνο πολίτη είναι η μετριοπάθεια, το ανώτερο ήθος, η ανθρωπιά και το φιλότιμο.

Περιγράψτε μας με ποιό τρόπο διεκπερεαιώσατε την έρευνα του μακρινού παρελθόντος, αλλά και της σύγχρονης εποχής.

Έλαβα την πρωτοβουλία και επισκέφτηκα ο ίδιος τους χώρους της μάχης, συλλέγοντας κα αξιολογώντας πληροφορίες. Μελέτησα επιστημονικά κείμενα και κρατικά αρχεία, για τα γεγονότα πριν από τα Μηδικά. Για τα γεγονότα της περιόδου του Πελοποννησιακού πολέμου κράτησα μόνο αυτά, για τα οποία είχα προσωπική γνώση, με στόχο την αναζήτηση και καταγραφή της απόλυτης αλήθειας.

Ποια είναι η άποψή σας για τις δημηγορίες της εποχής;

Πολλές φορές τύχαινε το περιεχόμενο των δημηγοριών, μέχρι και για εμένα τον ίδιο, να είναι ασαφές. Στο έργο μου αποδίδουν τα κίνητρα, τους σχεδιασμούς, τους στόχους των ομιλητών και επίσης την προσωπικότητα, τις ιδέες και το ήθος τους. Βέβαια, υπήρξε και μεγάλη δυσκολία στο να παρατεθούν αυτολεξεί. Προσπάθησα να μην απομακρυνθώ από την κεντρική ιδέα των λόγων και εφόσον ήταν αδύνατο, κράτησα ό,τι ήταν προσφορότερο να λεχθεί.

Ως ιστορικός απαιτείται να είστε αντικειμενικός. Δεν υπήρχαν όμως και περιπτώσεις κατά τις οποίες επιθυμούσατε να καταδικάσετε ή να επαινέσετε πράξεις σύμφωνα με το προσωπικό σας κριτήριο;

Ακριβώς επειδή είμαι ιστορικός, κύριος στόχος μου είναι να εκφράσω την απόλυτη αλήθεια, ανεξάρτητα από την ιδεολογία και τις αντιλήψεις μου. Αυτό πιστεύω είναι και η μεγαλύτερη αρετή ενός ιστορικού...να παρουσιάζει στον αναγνώστη το κείμενο τόσο αντικειμενικά -και από τις δύο πλευρές- έτσι ώστε  να έχει τη δυνατότητα να διαμορφώσει την άποψή του, χωρίς να επηρεάζεται από τον ιστορικό.

Ποιος ήταν ο στόχος σας μέσα από τη συγγραφή του έργου αυτού και ποιο μήνυμα θέλατε να μεταδώσετε στις επόμενες γενιές;

Βασικός στόχος μου ήταν η καταγραφή της αλήθειας, όπως είδη ανέφερα, ώστε να διαπιστώσει ο αναγνώστης από μόνος του τι είναι σωστό και τι λάθος. Επίσης στόχευα στην έμπνευση των επόμενων γενεών, ώστε να συμβάλλει στη δημιουργία ενός νέου κόσμου, όπου οι ανθρώπινες αξίες όπως η δημοκρατία, η ελευθερία, η ισότητα και η ειρήνη δε γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης για τα συμφέροντα λίγων.

Θεωρείτε πως ο στόχος σας επιτεύχθηκε;

   Σίγουρα απέχουμε πολύ ακόμα, ως ανθρωπότητα, από τον στόχο αυτόν, όχι γιατί δεν είμαστε ικανοί να το καταφέρουμε, αλλά γιατί οι ανθρώπινες αξίες της σημερινής γενιάς αντικαθίστανται από το χρήμα και τη δημόσια αναγνώριση.

Και τέλος, ποια θα ήταν η συμβουλή σας προς τους σημερινούς ανθρώπους;

Το μόνο που έχω να πω είναι...''Ανοίξτε τα μάτια σας!!!'' Ζούμε σε μια χώρα με μέλλον, το οποίο μέλλον βρίσκεται στα χέρια ΣΑΣ. Μην αυταπατάστε με το παροδικό χρήμα και την ανάγκη για στιγμιαία δόξα, διότι κάποια στιγμή αυτά θα εξαφανιστούν και αυτό που θα μείνει είναι το πνεύμα και η λογική. Με αυτά τα δύο αγαθά μπορείτε να αλλάξετε τα πάντα, γι' αυτό καλλιεργείστε τα. Δώστε ένα λόγο στους απογόνους σας για να ΖΟΥΝ...δώστε τους ένα λόγο για να προσπαθούν!!!

    Μπορείτε...αρκεί να το πιστέψετε!

Ευχαριστώ για τα εξαιρετικά αυτά λόγια.