MAZA

Κάθε χρόνο,τον ίδιο μήνα, οι ίδιοι οι μαθητές καταλαμβάνουν τα σχολεία τους. Έτσι και ο φετινός Οκτώβριος, χαρακτηρίστηκε από πλήθος καταλήψεων. Άγνωστο παραμένει από πού ξεκίνησε αυτού του είδος η “μόδα”. Το σίγουρο όμως είναι ότι οι νέοι κρατούν άκριτη στάση απέναντί της. ”Αφού το κάνουν όλα τα σχολεία, πρέπει να το κάνουμε και εμείς”, ισχυρίζονται. Το ίδιο συμβαίνει και στα γενικότερα πλαίσια της κοινωνίας αφού το κάνουν οι πολλοί, επιβάλλεται νά το κάνω και εγώ. Φυσικά ο άνθρωπος οφείλει να εξαρτάται από την κοινωνία διότι είναι ενεργό μέλος της. Όταν όμως της επιτρέπει να τον κατευθύνει και να υποτάσσεται σε αυτήν, η σχέση δεν είναι υγιής. Οι λόγοι πού συμβαίνει κάτι τέτοιο προέρχονται κατά κύριο λόγο από την ίδια την φύση του, γι'αυτόν τον λόγο πλήττεται τόσο ο ίδιος όσο και ολόκληρη η κοινωνία από τις συνέπειες του φαινομένου.

Αρχικά, ο άνθρωπος διακατέχεται από μια φυσική τάση να αισθάνεται μέλος μιας ομάδας. Από την πρώτη κιόλας στιγμή της ύπαρξής του στη γη, αναζήτησε άλλα όντα με τα οποία μπορούσε να συνεργαστεί και να δημιουργήσει κοινωνία. Η εξάρτηση αυτή από τους άλλους, ισχύει και σήμερα και μάλιστα τον οδηγεί στο φόβο για την περιθωριοποίηση. Το άτομο διστάζει να κάνει οτιδήποτε διαφορετικό από το σύνολο φοβούμενος πως αν ξεχωρίσει από αυτό, αυτόματα θα βγει στο περιθώριο. Έτσι νιώθει όχι μόνο την ανάγκη να ταυτίζεται με αυτά, αλλά και την ανάγκη να επιδοκιμάζεται για αυτήν του την στάση. Την επιδοκιμασία αυτή όμως την αποκτά από το πλήθος μόνο όταν κάνει κάτι που αυτό ορίζει ως σωστό. Αναγκάζεται λοιπόν να μιμηθεί οποιαδήποτε πράξη και να ενστερνιστεί οποιαδήποτε ιδεολογία ασπάζεται το πλήθος. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να υποτάσσεται σε αυτό.

Επιπλέον,  το άτομο οδηγείται στη μαζοποίηση λόγω του χαμηλού πνευματικού του επιπέδου. Από τη μία, το ίδιο το άτομο δεν είναι σε θέση να διακρίνει το εποικοδομητικό από το ανούσιο και αυτό που τον καλλιεργεί από αυτό που τον φθείρει. Δέχεται άκριτα οτιδήποτε πληροφορείται χωρίς να μπαίνει στην διαδικασία να διερευνήσει την ποιότητα του μηνύματος και από ποιόν προέρχεται. Με λίγα λόγια η ικανότητα του νου να συγκρίνει και να επιλέγει , έχει παραμεριστεί. Από την άλλη, το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα προάγει την τεχνοκρατία και την στείρα απομνημόνευση, τα οποία προβάλλουν ένα μηχανικό τρόπο ζωής και καταργούν το αίσθημα δημιουργικότητας του νου αντίστοιχα. Η εκπαίδευση περιορίζεται στους τύπους αποθαρρύνοντας τον νέο να αναπτύξει πρωτότυπη σκέψη και προσωπική κρίση. Επομένως τόσο το ίδιο το άτομο με τις επιλογές του όσο και το εκπαιδευτικό σύστημα περιορίζουν το πνεύμα του ανθρώπου.

Οι παραπάνω αιτίες οδηγούν στο φαινόμενο του να υποτάσσεται το άτομο στο κοινωνικό σύνολο και να επιτελεί τις επιταγές του. Ωστόσο αυτός ο τρόπος ζωής έχει αντίκτυπο τόσο στο άτομο όσο και στην κοινωνία.

Εξαιτίας αυτού του φαινομένου, το άτομο αδυνατεί να διαμορφώσει προσωπικότητα. Δέχεται άκριτα οποιαδήποτε αντίληψη του επιβάλλεται χωρίς να του επιτρέπεται να εκφραστεί. Καταπνίγει οποιαδήποτε ιδέα και άποψη του με αποτέλεσμα το ίδιο, να ξεχνά τις αρχές και τις αξίες στις οποίες αρχικά πίστευε. Με αυτόν τον τρόπο, αποξενώνεται από τον εαυτό του και αναπτύσσει μιμητική διάθεση χωρίς δυνατότητα αυτοέκφρασης και εξωτερίκευσης προσωπικών επιθυμιών. Υποχρεώνεται να γίνει ένας από τούς πολλούς. Ένα τμήμα του συνόλου πανομοιότυπο με όλα τα υπόλοιπα. Με την στέρηση λοιπόν του δικαιώματος τής προσωπικής βούλησης και έκφρασης το άτομο στερείται την ψυχική και πνευματική του ελευθερία.

Οι συνέπειες όμως ανακαλούνται και στην κοινωνία. Η μαζοποίηση δυσχεραίνει την ενότητα μεταξύ των ανθρώπων. Οι άνθρωποι γίνονται ψυχροί και λειτουργούν μηχανικά λόγω του ότι τους επιβάλλεται ένας συγκεκριμένως τρόπος ζωής. Ο ελεύθερος χρόνος τους περιορίζεται και δεν μένει καιρός για τους γύρω τούς. Οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων ψυχραίνονται και γίνονται επιδερμικές. Το άτομο δεν έχει κάποιον δίπλα του να τον στηρίξει στις δύσκολες στιγμές ούτε να του μιλήσει για τα προβλήματά του. Ως αποτέλεσμα, οι άνθρωποι που απομονώνονται ξεσπούν σε βίαιες πράξεις με αποδέκτες τους γύρω τους ή ακόμη και τον ίδιο τους τον εαυτό προκειμένου να διοχετεύσουν κάπου όλα τα άσχημα συναισθήματα που λόγω της αδυναμίας τους να τα μοιραστούν με κάποιον, τα κατέπνιξαν. Τα φαινόμενα λοιπόν παραστατικότητας πολλαπλασιάζονται οδηγώντας στην κοινωνική αρρυθμία.

Κλείνοντας, θα ήταν σκόπιμο να κατανοήσουμε πως μιλώντας για μαζοποίηση, απευθυνόμαστε σε “άτομα¨. Μόρια δηλαδή του ίδιου συνόλου, άβουλα και πανομοιότυπα μεταξύ τους που ο παραμικρός παράγοντας που επηρεάζει το ένα, παρασύρει και τα υπόλοιπα προς την ίδια κατεύθυνση. Σκοπός όμως δεν είναι να λειτουργούμε ως ανδρείκελα. Μιλάμε για “ανθρώπους”. Ανθρώπους με ελεύθερη βούληση, ενεργητικά, δημιουργικά και ελεύθερα να εκφραστούν. Μέσα στο σύνολο επομένως που ονομάζεται κοινωνία, οφείλουμε να διατηρήσουμε την προσωπικότητά μας και την ταυτότητα που αντιστοιχεί στον καθένα. Οποιαδήποτε προσπάθεια να γίνουμε ένας από τους πολλούς, θεωρείται ασέβεια προς τον ίδιο μας τον εαυτό.