Νόμπελ Ειρήνης 2018: Καταδίκη των αυθαιρεσιών έναντι των γυναικών κατά τη διάρκεια του πολέμου

Με αφορμή το φετινό νόμπελ ειρήνης που έλαβαν ο Ντένις Μουκουέγκε και η Νάντια Μουράντ επανήλθε στο προσκήνιο το μείζον θέμα  της χρήσης σεξουαλικής βίας κατά τη διάρκεια πολέμων και ένοπλων συγκρούσεων.

Ο Ντένις Μουκουέγκε είναι ένας Κογκολέζος γυναικολόγος που αφιέρωσε μεγάλο μέρος της ενήλικης ζωής του στην περίθαλψη  χιλιάδων γυναικών θυμάτων σεξουαλικών επιθέσεων και αμέτρητες φορές έχει επικρίνει την κυβέρνηση της χώρας του για την ατιμωρησία των ομαδικών βιασμών.

 Η Νάντια Μουράντ εξάλλου εξαιτίας των διώξεων εναντίον των Γιαζίντι υπέμεινε για πολλούς μήνες τη σεξουαλική δουλεία ως όμηρος των σουνιτών τζιχαντιστών προτού καταφέρει με τη
βοήθεια γειτόνων της να δραπετεύσει. Τα τελευταία χρόνια ως πρέσβειρα του ΟΗΕ για την αξιοπρέπεια των θυμάτων διακινητών ανθρώπων  μάχεται προκειμένου οι διώξεις σε βάρος των Γιαζίντι να θεωρηθούν γενοκτονία.

Οι δύο ακτιβιστές έχουν αγωνιστεί με αυτοθυσία, καθώς τίθεται σε κίνδυνο η ζωή τους εξαιτίας του θέματος που θίγουν αλλά και της δημόσιας σύγκρουσής τους με ισχυρές κυβερνήσεις και παραστρατιωτικές οργανώσεις.

Η χρήση της σεξουαλικής βίας κατά των γυναικών αποτελεί μέσο εκφοβισμού και εξευτελισμού κατά τη διάρκεια αναταραχών από πολιτικούς και στρατιωτικούς ηγέτες για την επίτευξη πολιτικών, στρατιωτικών και οικονομικών σκοπών, με αποτέλεσμα την καταστροφή του ιστού της κοινωνίας.Είναι ένα σιωπηλό, φθηνό και αποτελεσματικό όπλο με σοβαρές και μακροπρόθεσμες συνέπειες που πλήττουν τόσο το άτομο όσο και τις πιθανότητες οικοδόμησης μιας βιώσιμης ειρήνης. Υπάρχει ο μύθος ότι ο βιασμός είναι αναπόφευκτος σε καιρό πολέμου. Αν όμως η σεξουαλική βία μπορεί να σχεδιαστεί, μπορεί και να τιμωρηθεί. Αν μπορεί να επιβληθεί, τότε μπορεί και να καταδικαστεί.

Βέβαια, θεωρητικά σήμερα, διαθέτουμε ένα σαφές κανονιστικό πλαίσιο που δεσμεύει τη διεθνή κοινότητα απαγορεύοντας τη σεξουαλική βία στις ένοπλες συγκρούσεις. Οι βάσεις του πλαισίου αυτού τέθηκαν ήδη από τον περασμένο αιώνα με τις Συμβάσεις της Γενεύης και τα συμπληρωματικά πρωτόκολλα και εξειδικεύθηκαν αργότερα με ψηφίσματα και διακηρύξεις των Ηνωμένων Εθνών.

Η Ελλάδα ήταν από τις πρώτες χώρες που υπέγραψαν τη Διακήρυξη Δέσμευσης για τον Τερματισμό της Σεξουαλικής Βίας στις Ένοπλες Συγκρούσεις. Βεβαίως, τα ψηφίσματα και οι δηλώσεις δέσμευσης της διεθνούς κοινότητας, δεν επαρκούν για να επιλύσουν το πρόβλημα. Αποτελούν όμως απολύτως απαραίτητα βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση.

Επομένως γίνεται σαφής η σοβαρότητα του ζητήματος και το πρώιμο στάδιο που βρισκόμαστε ως προς την καταπολέμησή του που θα επιτευχθέι μονάχα με την παγκόσμια κατακραυγή. Είναι σημαντικό οι ακτιβιστικές οργανώσεις να εστιάσουν στην ενημέρωση και την αφύπνιση των πολιτών που μπορούν να βοηθήσουν στην περαιτέρω πίεση των κυβερνήσεων για την ανάληψη δράσης με την εισήγηση αυστηρότερων επί του θέματος  νόμων, την άμεση τιμωρία όλων των κρατών που τους παραβίασαν και την αποζημίωση και τη βοήθεια αποκατάστασης των θυμάτων.

Λεωνίδας Διαμαντόπουλος